पशुपालन: ☆अॅसिडोसीस
किंवा पोटातील वाढलेली आम्लता - टंचाईच्या काळात व चारा छावण्यात अनेक
वेळा ऊसाचा चारा म्हणून वापर केला जातो. उसामध्ये सहज पचणारी साखर मोठ्या
प्रमाणावर असते त्यामुळे जनावराच्या पोटात जीवाणूकडून पचन होताना त्याचे
वेगवेगळ्या आम्लात रुपांतर होते. यामुळे जनावरांना अॅसिडोसीस हा आजार होऊ
शकतो. पचन बिघडणे, हगवण
तसेच दुग्धोत्पादन कमी होणे असे लक्षणे यात दिसतात. त्याचबरोबर कमी
प्रमाणातील अॅसिडोसीसचा त्रास अनेक दिवस होत राहिल्यास जनावरांच्या
तब्येतीवर वाईट परिणाम होऊ शकतात, तसेच जनावरे लंगडणे, कासेचे
आजारही होऊ शकतात. अॅसिडोसीस टाळण्यासाठी आठवड्यातून दोन ते तीन दिवस
२५-५० ग्रॅम खाण्याचा सोडा खाऊ घालावा. तसेच पशुवैद्यकांच्या सल्ल्याने
रुमेन बफर वापरावेत.
☆किरळ
लागणे व विविध विषबाधा - कोवळी ज्वारीची धाटे तसेच अपूर्ण वाढ झालेल्या
ज्वारीच्या कडब्यात असणाऱ्या हायड्रोसायनिक ॲसिडमुळे जनावरांमध्ये विषबाधा
(किरळ लागणे) होते. तसेच चारा उपलब्ध नसल्याने अनेकवेळा जनावरे चरताना
विषारी वनस्पती खातात, निकृष्ठ प्रतीचा बुरशी वाढलेला चारा, विविध कीटकनाशके फवारलेले पिकांचे अवशेष, फळबागांचे छाटणी केलेली पाने जनावरांना खाऊ घातली जातात. यातून विविध प्रकारच्या विषबाधा होतात. तोंडाला फेस येणे, शरीर थरथरणे, खूप घाम येणे, शरीराचे तापमान कमी होणे, बेशुद्धी
किंवा फिट येणे यांसारखी विषबाधेची लक्षणे दिसताच जनावरांचा चारा बदलावा.
प्रथोमोपचार म्हणून कोळश्याची भुकटी करून पाजावे व पुढील तात्काळ
उपचारासाठी पशुवैद्यकांचा सल्ला घ्यावा.
शेळीपालन : भाकड शेळ्यांना पावसाळ्याअगोदर १५ दिवस १०० ते १५० ग्रॅम प्रतिदिन खुराक, भरडा दिल्यास बहुतांश शेळ्या काही दिवसांतच माजावर येतात व दोन पिले देण्याची
शक्यताही वाढते. पैदाशीच्या बोकडालाही पावसाळ्याअगोदर १५ दिवस ३०० ते ३५०
ग्रॅम प्रतिदिन भरडा/ खुराक दिल्यास वीर्याची प्रत सुधारते.
